Akut Pankreatitin Başlıca Nedenleri
Akut pankreatit, pankreasın ani ve şiddetli iltihaplanması durumudur. Bu durumun ortaya çıkmasında çeşitli faktörler rol oynar. İşte akut pankreatitin en yaygın nedenleri:
- Safra Taşları: En sık görülen nedendir. Safra taşlarının safra kanalını tıkayarak pankreas enzimlerinin salınımını engellemesi sonucu gelişir.
- Alkol Tüketimi: Uzun süreli ve aşırı alkol kullanımı, pankreas hücrelerinde hasara yol açarak akut pankreatite neden olabilir.
- Hipertrigliseridemi: Kandaki trigliserid seviyesinin çok yüksek olması (genellikle 1000 mg/dL üzeri) pankreatit riskini artırır.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar (örneğin, azatiyoprin, östrojen, bazı diüretikler) yan etki olarak akut pankreatite yol açabilir.
- Enfeksiyonlar: Viral (kabakulak, kızamıkçık) veya bakteriyel enfeksiyonlar pankreas iltihabını tetikleyebilir.
- Pankreatik veya Safra Kanalı Anomalileri: Doğumsal veya sonradan gelişen yapısal bozukluklar.
- Travma: Karın bölgesine alınan darbeler veya cerrahi müdahaleler.
- Metabolik Bozukluklar: Hiperkalsemi (kanda kalsiyum yüksekliği) gibi durumlar.
- Genetik Faktörler: Ailesel pankreatit veya genetik mutasyonlar (PRSS1, SPINK1 genleri).
- Otoimmün Hastalıklar: Vücudun bağışıklık sisteminin pankreasa saldırması.
- Tümörler: Pankreas veya çevre dokulardaki tümörlerin kanalı tıkaması.
- Skorpion Sokması: Bazı bölgelerde nadir de olsa bir neden olarak bildirilmiştir.
- İdyopatik: Nedeni bilinmeyen vakalar (tüm vakaların yaklaşık %10-30'u).
Bu nedenlerin yanı sıra, sigara kullanımı, obezite ve bazı beslenme alışkanlıkları da risk faktörleri arasında yer alır. Akut pankreatit şüphesi durumunda derhal tıbbi yardım alınması önemlidir. |