Beyinde akut infarkt ne anlama gelir?

Beyinde akut infarkt, tıbbi olarak "akut iskemik inme" ile eş anlamlıdır ve beyne kan sağlayan bir atardamarın aniden tıkanması sonucu beyin dokusunun beslenememesi ve oksijensiz kalması durumunu ifade eder. Bu tıkanıklık, genellikle bir kan pıhtısı (tromboz veya emboli) nedeniyle oluşur ve beyin hücreleri dakikalar içinde hasar görmeye başlar. Akut infarkt, acil tıbbi müdahale gerektiren, hayatı tehdit eden veya kalıcı nörolojik hasara yol açabilen ciddi bir sağlık sorunudur. Halk arasında "beyin krizi" veya "felç" olarak da bilinir.

Akut infarktın temel nedeni, beyin damarlarında oluşan tıkanıklıklardır. Bu tıkanıklıklar şu şekilde gelişebilir:

• Ateroskleroz (damar sertleşmesi): Yağ, kolesterol ve diğer maddelerin damar duvarında birikerek plak oluşturması ve bu plağın yırtılıp pıhtılaşmaya neden olması.
• Kardiyoembolizm: Kalpte oluşan pıhtıların kan dolaşımıyla beyne taşınarak damarı tıkaması (örneğin, atriyal fibrilasyon gibi ritim bozukluklarında).
• Diğer nedenler: Damar yırtılmaları, nadir genetik hastalıklar veya otoimmün durumlar.

Risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

• Hipertansiyon (yüksek tansiyon), diyabet, yüksek kolesterol.
• Sigara kullanımı, obezite ve hareketsiz yaşam tarzı.
• İleri yaş, ailede inme öyküsü ve kalp hastalıkları.

Akut infarkt belirtileri aniden ortaya çıkar ve "BEYİN" kısaltmasıyla hatırlanabilir:

• B: Balta gibi ani baş ağrısı.
• E: Etkilenen tarafta vücutta güçsüzlük veya uyuşukluk (kol, bacak veya yüzde).
• Y: Yürüme güçlüğü, denge kaybı.
• İ: İnme geçiren kişide konuşma bozukluğu veya anlama zorluğu.
• N: Görme problemleri (bulanık görme veya görme kaybı).

Ek olarak, bilinç değişiklikleri veya baş dönmesi de görülebilir. Bu belirtiler ortaya çıktığında, zaman kaybetmeden 112 acil servisi aramak hayati önem taşır.

Tanı için acil serviste şu yöntemler kullanılır:

• Fiziksel ve nörolojik muayene.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme teknikleri.
• Kan testleri ve damar değerlendirmeleri (doppler ultrason gibi).

Tedavi, tıkanıklığın hızla açılmasını hedefler:

• İlaç tedavisi: Pıhtı eritici ilaçlar (trombolitik tedavi), belirtilerin başlangıcından sonraki ilk 4.5 saat içinde uygulanabilir.
• Mekanik trombektomi: Kateter yardımıyla pıhtının fiziksel olarak çıkarılması, genellikle ilk 6-24 saatte etkilidir.
• Destekleyici tedaviler: Kan basıncı kontrolü, oksijen desteği ve komplikasyonların önlenmesi.

İyileşme süreci, infarktın şiddetine ve müdahale zamanına bağlıdır. Rehabilitasyon programları (fizik tedavi, konuşma terapisi) ile kayıp fonksiyonların geri kazanılması hedeflenir. Önlem olarak, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigaradan kaçınma ve kronik hastalıkların kontrol altında tutulması önerilir. Doktor tavsiyesiyle aspirin veya antikoagülan ilaçlar kullanılabilir.

Akut infarkt, erken müdahale ile sonuçları hafifletilebilen bir durumdur; bu nedenle belirtileri tanımak ve acil yardım istemek hayat kurtarıcıdır.